Karta Rinore Evropiane Do More. Be More.
“Kemi mësuar të mos diskutojmë për budallallëqet, por vetëm për gjërat e rëndësishme.”
1770, Santo Domingo, sot Haiti. Teteja është nëntë vjeçe, kur i riu francez Tuluz Valmorein e blen që të merret me punët e shtëpisë. Përreth janë fushat e kallamit të sheqerit, vapa ligështuese e ishullit, puna e skllevërve. Teteja mëson shpejt se si është ndërtuar ajo botë: dhuna e padronëve, ankthi i lirisë, lidhjet e çmuara të solidaritetit. Kur Valmoreini zhvendoset në plantacionet e Luizianës, edhe Teteja duhet ta ndjekë pas, por tashmë ka filluar beteja për dinjitetin, për të ardhmen, për çlirimin e skllevërve. Është një betejë e ngadaltë që përzihet me zgjimin e dashurive dhe pasioneve, me lidhjen e marrëdhënieve dhe aleancave, me lëvizjen e ethshme të personazheve të ndryshëm – ushtarë dhe skllevër luftëtarë, priftërinj vudu dhe murgj katolikë, zonja të rënda dhe kurtizane, piratë dhe fisnikë të rënë nga dynjallëku, mjekë dhe bukuroshë dembelë. Në sfondin shumë të gjallë të Historisë, Zarite Sedela, e mbiquajtur Tete, spikat e bukur dhe guximtare, luftarake dhe e vetëdijshme, një heroinë shumë moderne që vjen nga larg për të na kujtuar besimin te liria dhe dinjitetin e pasioneve.
ISABEL ALLENDE ka lindur në Lima, në vitin 1942, dhe jetoi në Kili deri në vitin 1973. Pas grushtit të shtetit nga Pinoçeti, u vendos në Venezuelë dhe më pas në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vlerësohet si një nga zërat më të rëndësishëm të narrativës bashkëkohore në gjuhën spanjolle.
Marrëzitë e liqenit.
Një dashuri e kundërshtuar, një kryekomunar ambicioz, një ëndërr aeronautike: komizëm molepsës dhe ndërthurje gjithë pasion e një rrëfimtari të vërtetë.
Belanoja është në rrëmujë të madhe. Me vendim të posaçëm, Agostino Meça, kryekomunari me autoritet i qytezës buzë liqenit, ka vendosur të ndjekë një projekt tejet modern dhe ambicioz: një linjë hidrovolantësh që do të lidhë Komon, Belanon dhe Luganon, do t’i japë shkëlqim administrimit të tij, do të tërheqë turma turistësh dhe do t’i bëjë të plasin nga inati komunat fqinje. Gjithçka duket se shkon si në vaj gjatë vitit 1931 –një vit i qetë, por tejet fashist. Por ka një problem: për financat e një komune të vogël, investimi do të jetë i stërmadh dhe, përpos të gjithave, hidrovolanti do të duhej të kolaudohej siç duhet. Dhe pastaj Renata, bija e kryekomunarit – e cila deri dje ishte vetëm një fëmijë, po ndërkaq është bërë e çuditshme – të ketë, vallë, ndonjë tekë të re?
Me aftësinë e tij tashmë shumë të njohur, Andrea Vitali tregon një episod tjetër të sagës së Belanos: rrëfen jetën e qytezës me dashuritë dhe skandalet e saj, karrierat dhe dinastitë, si dhe thashethemet që ndjekin njëra-tjetrën brez pas brezi; dhe nëpërmjet këtij mikrokozmosi eksploron edhe historinë e Italisë, ëndrrat e saj për modernitet dhe inercitë e saj, veset dhe virtytet e saj, pothuajse të pandryshueshme përmes dhjetëvjeçarëve. Por romanet e Andrea Vitali-t janë sidomos një kënaqësi e veçantë për lexuesin, falë aftësisë për të kapur dhe për t’u dhënë jetë personazheve dhe peizazheve, diturisë për thurjen e subjektit, një ritëm narrativ gjithnjë i gjallë dhe i këndshëm.
“Romanet e Andrea Vitalit janë një gjë e rrallë, përfaqësojnë kampione të artit të vjetër të tregimit italian.”
Antonio D’Orrico, “Sette – “Corriere della Sera”
Pacienti anglez.
– Time“Sensual, misterioz dhe rapsodik, e përcjell lexuesin në një botë tjetër… Me këtë roman Ondaatje bën një analizë të imët të natyrës së identitetit njerëzor.”
– San Francisco ChronicleMe një bukuri të parrëfyer dhe inteligjencë, romani i Michael Ondaatje, fitues i çmimit prestigjioz Booker’s Prize, ndërthur katër jetë të gjymtuara, në një vilë të braktisur italiane, në fund të Luftës së Dytë Botërore.
Infermierja Hana, e rraskapitur nga vdekja, kujdeset me ngulm për pacientin e saj të fundit, që ka mundur të mbijetojë. Hajduti Karavaxhio, rreket të rigjejë vetveten tani që duart ia kanë cunguar si mos më keq. Xhenieri indian, Kipi është në kërkim të minave të fshehura në peisazhin piktoresk, ku gjithçka përveç vetes, përbën një kërcënim. Dhe në qendër të këtij labirinti qëndron pacienti anglez, i paemër dhe i djegur deri në palcë, një burrë që për ata që e rrethojnë përbën njëkohësisht një gjëegjëzë e provokim, kujtimet e të cilit për vuajtjet, shpëtimin dhe tradhtinë e ndriçojnë këtë libër si flakërimat e gjuhëve të flakës.
“Ondaatje është një nga romancierët më të mirë të Amerikës së Veriut…Magjia e vilës së tij, do të na përndjekë dhe qëndrojë me ne për një kohë të gjatë, duke na ftuar të rilexojmë pasazhet e këtij libri, thjesht për kënaqësinë e të qenit pjesë e tij.”
– Wall Street Journal
Një zemër kaq e bardhë.
Është një roman mbi dashurinë dhe vdekjen, mbi atë që nuk duhet thënë dhe atë që nuk dëshiron ta dish, i strukturuar mrekullisht tek të gjithë personazhet, me dyshimet e tyre dhe shkëmbimin e mundshëm, të cilët transmetojnë tek lexuesi një sens paqetie të thellë, një ndjesi realiteti jo komod, të vështirë për t’u shpjeguar e po aq i vështirë për t’u pranuar. “Një zemër kaq e bardhë” është një citim nga “Makbethi”. Lady Makbeth, pasi mori vesh për vrasjen e mbretit Dunkan nga i shoqi, i drejtohet me këto fjalë: “Duart e mia janë si të tuat, por kam turp të kem një zemër kaq të bardhë”. Dhe një zemër të bardhë ka jo ai që është i pafajshëm, por ai që nuk është infektuar nga fjalët dhe fajet e të tjerëve.
“Zbulova, (po vetëm pasi e përfundova të gjithin), se “Një zemër kaq e bardhë” fliste për sekretin dhe rehatinë e mundur, të joshjes e nxitjes, për martesën, përgjegjësinë e dikujt që ka mësuar diçka, mundësisë për të mësuar dhe pamundësisë për të injoruar, për dyshimin, për të folurën dhe heshtjen.”
Historia e një pulëbardhe dhe e maçokut që e mësoi.
Historia e një pulëbardhe dhe e maçokut që e mësoi të fluturonte është libri që ka pushtuar zemrat e miliona lexueve të çdo moshe
Pasi u zhyt në një njollë vaji në ujërat e Detit të Veriut, pulëbardha Kengah, gati duke vdekur, ndalon në ballkonin e maçokut Zorba, të cilit i merr tri premtime: të mos e hajë vezën që ajo po lind, të kujdeset e t’i mësojë të fluturojë të voglit që do të lindë. Pas vdekjes së Kengah, Zorba e pret vezën e kur hapet, e fsheh pulëbardhën e sapolindur nga sytë e një komuniteti felin në portin e Hamburgut.
Po si mundet një maçok ta mësojë të fluturojë?
Në një histori që ka finesën e një përralle dhe forcën e një parabole, shkrimtari i madh kilian prek një nga temat e veta më të dashura: dashurinë për natyrën, bujarinë e painteres dhe solidaritetin, edhe mes të ndryshmish.
Lindi në veri të Kilit në 1949, u detyrua të braktiste atdheun për shkak të përfshirjes së tij në aktivitetet politike gjatë lëvizjeve studentore, e cila përfundoi në burgosje nga regjimi i gjeneralit Pinoçet. Për shumë vite udhëtoi nëpër Amerikën Latine dhe Europë, duke punuar në vende të ndryshme. Që nga 1997 Sepúlveda ka jetuar në Gijon, Spanjë. Ky autor ka fituar çmime të panumërta letrare.
“Letërsia është mënyra më e mirë për të zhdukur kufijtë, për të harruar, për të bërë të mundur që njeriu të udhëtojë lirisht në territoret e imagjinatës, në atë territor që nuk njeh as kufij as atdhe”.
Idealit të një letërsie si mision – në mbrojtje të më të dobtëve, të të harruarve të kësaj bote të plagosur – nga këto është frymëzuar Luis Sepúlveda, i konsideruar tashmë si një autor mit i letërsisë amerikano-jugore.
Bluz në humbëtirë.
Një roman për rritjen e një djaloshi që e merr jetën e vet në dorë, një roman që rrëfen dhe të bën të qeshësh me të madhe.
Maslovi del me dy shishe birre në duar, përshkon sheshin dhe vjen e ulet pranë meje. Për pak kohë rrimë ashtu në heshtje, duke pirrë birrë dhe duke parë qiellin.
– Beson se diku atje lart mund të ketë jetë? – më pyet më në fund.
– Unë nuk besoj se ka jetë këtu poshtë, lëre pastaj atje lart, – ia kthej.
Maslovi psherëtin dhe hesht përsëri.
– Duhet të të shpjegoj planin tim…
M’u desh një çast ta sillja nëpër mend planin idiot të Maslovit. Një aeroplan kalon në copën e qiellit mbi ne. E marr me mend se çfarë ndodh atje lart, mes yjeve,por dhe si ndihesh kur ke marrë rrugën drejt një vendi të panjohur.
– Hë, pra? Si thua ti?
Para se të përgjigjem, e kthej edhe një herë birrën.
– S’di ç’të them tjetër, po ti nuk je në vete.
“Ndihet përvoja e Lappert-it në skenografi: falë një stili kinematografik dhe përshkrimeve koncize e me fjali të shkurtra, arrin ta përshkruajë të gjallë e me plot ngjyra në sytë e lexuesit vendin e vogël në provincë dhe personazhet e veçantë që e popullojnë… dhe melankolia ia lë vendin shpresës, ashtu si në çdo bluz.”
DER SPIEGEL
“Udhëtova më të, u dashurova me të dhe, mbi të gjitha, e përjetova thellësisht.”
ROBERT STADLOBER
ROLF LAPPERT lindi në Cyrih në vitin 1958 dhe jeton në Zvicër. Studioi për art grafik, por themeloi bashkë me të tjerë një klub xhazi dhe punoi si skenarist për shumë vite. “Të notosh për në shtëpi” ishte libri i tij i parë, i cili fitoi Swiss Book Prize. “Bluz në humbëtirë” është libri i tij i parë për lexuesin e ri.
Adresa: Rruga “Ibrahim Rugova”,
Pall. 28, Ap. 29. Tiranë.
Tel. – fax.: 00355 4 2249 944
E-mail: [email protected]
Website: www.botimedudaj.com
Facebook: Botimet Dudaj
You must be logged in to post a comment.