Home / Rubrikë / Zëri i të rinjve / Të rinjtë, fryti i ndryshimit

Të rinjtë, fryti i ndryshimit

Nga Dorina Kuqo 

Shqipëria e ditëve të sotme është zhytur në një krizë aq të madhe sa vështirë të themi se dielli shkëlqen aty ku bie vetëm shi me gjyma. Në qoftë se qëndrojmë sikur jemi në diell, në të vërtetë nuk do të kuptojmë se çfarë ndodh në tokë dhe gjithçka që e rrethon atë. Pse të rinjtë duhet të jenë më shumë se kurrë fryti i ndryshimit?

Kujtojmë që një shtet pa rini është i vdekur dhe pa të ardhme. Shqipëria ka plot të rinj me ide dhe mendime gjeniale. Jo më kot kanë dalë me medalje ari në universitetet më të mira të botës. Jemi një shoqëri që gëzojmë një traditë dhe kulturë me vlera të jashtëzakonshme. Mirëpo, duke e lënë vendin në duart e ca maskarenjëve të pangopur, kemi shkatërruar ekonominë, arsimin, politikën dhe harmoninë e jetës sociale që duhet të kemi. Kështu, jemi një shtet me një popullsi shumë të varfër dhe me ca njerëz aq shumë të pasur sa vështirë se gjen njësi matëse për të llogaritur pasurinë e tyre.

Të rinjtë me syrin e një qytetari të shqetësuar për të ardhmen e tyre janë në gjendje të ndryshojnë shumë gjëra në këtë vend. Po ndodh që e gjithë rinia mendon se i ndjek nga mbrapa “macja e zezë” që sjell fatin e keq të gjendjes së tyre. Në një kohë, për të qenë ekzistencialë është në dorën tonë për ta sjellë fatin e mirë si të duam ne. Të paktën të shpresojmë që të mos na bjerë ndonjë fatkeqësi natyrore që të preki fuqinë e vullnetit tonë.

Nuk ka tërmet më të madh sesa ajo që prishim me duart tona. Merret me mend lehtë, se sytë e prindërve dhe gjyshërve tanë janë të kthyera tek ne, me shpresën se ne do të bëjmë më të mirën për veten tonë, për ta, dhe për Shqipërinë. Në komunizëm njerëzve ju tregohej vendi i bukës, ndërsa sot na tregojnë vendin e rrugës, pak rëndësi ka ku shkojmë dhe nga përfundojmë.

Ekonomia aktuale nuk ju premton asgjë të rinjve. Çfarë mund të presim nga qeveritë e vjetra dhe të reja që janë të rraskapitura, sa nuk janë në gjendje të mbrojnë as synimet e tyre, dhe jo më të shpëtojnë Shqipërinë nga oqeani i pakufishëm i borxheve që kemi. Nuk jam specialiste në fushën e ekonomisë sa të nxjerr përqindjen e saktë të nivelit saj, por shoh dhe dëgjoj njerëz plot që janë në gjendje të vështirë ekonomike.

Këta njerëz të mjerë janë familje që nuk kanë vend ku të futin kokën, janë fëmijë që gërmojnë kazaneve dhe lypin rrugëve, jane të tjerë dhe të tjerë që përveç se nuk kanë asnjë vit arsim, nuk kanë as një televizor që të marrin një informacion. E di shumë mirë se nuk mund të jemi asnjëherë aq të pasur sa zhdukim gjithë të varfërit e botës, por jemi në gjendje të pakësojmë varfërinë nga niveli që është.

Propagandat kombëtare në nivel qeveritar me marifete dhe praktika të gabuara është një tjetër mënyrë në të cilën përplasen të rinjtë. Duke përfshirë dhe veten time, duke qenë se i përkas brezit të parë të ashtuquajturës “demokraci” të pakonsoliduar mbas rrëzimit të regjimit komunist, mund të them se kemi konsumuar dhe po konsumojmë një “ideologji” të shëmtuar. Më saktë, të kundërshtosh qeverisjen në politikë nën vështrimin e së vërtetës, do të thotë të pozicionohesh jashtë sferës politike.

Ideologjia e sotme politike na mëson se kush prek këtë fushë me tendencën për ta kundërshtuar, atëherë individi që thotë të vërtetën vë në rrezik pozicionin e tij dhe vlerën e asaj që thotë. Akoma më keq bëhet situata kur mëshirojnë popullin me lajka dhe fjalë të bukura. Me të drejtë filozofi Edmund Burke thotë se: “Të lajkatosh popullin për të përbuzuar besimin, të vërtetën dhe drejtësinë është njëlloj si ta rrënosh, sepse në këto virtyte qëndron e tërë siguria e tij.”

Shumë të rinj çdo ditë edhe më shumë kanë humbur besimin tek arsimi. Mundësitë dhe standardet e nivelit të lartë akademik që ofrojnë universitetet e huaja kanë bërë që plot të rinj të lënë Shqipërinë, pasi sistemi ynë arsimor është i paralizuar. Të rinjtë gjejnë tek universitetet, kryesisht perëndimore vlerat e vërteta të demokracisë, lirisë, barazisë dhe meritës. Zëri i të rinjve dëgjohet shumë pak, edhe pse duhet të jenë në vendimmarrje një forcë rinovuese e vendit. Shumë pak të rinj duan të sjellin në Shqipëri botën e tyre eksploruese me vlera intelektuale, aftësi akademike dhe integruese që kanë marrë jashtë, pasi kushtet e mira, pagat e kënaqshme dhe cilësia e lartë që ofrohet jashtë ka prishur seriozisht me të drejtë mendjen e tyre.

Pushteti politik me mënyrat e veta ekzistenciale është bërë dominues dhe i egër ndaj popullit. Të rinjtë duhet të shpëtojnë pushtetin arsimor, social dhe ekonomik. Por duhet të rindërtohet pushteti politik në radhë të parë që të harmonizohen siç duhet pushtetet e tjera. Drejtësia është politika më e madhe dhe e përhershme e qytetërimit të demokracisë. Të rinjtë janë qytetarë të rinj në një shoqëri, të cilët duhet të luftojnë shumë për të zënë vendin që meritojnë. Fatkeqësisht, s’ka azil më të tmerrshëm sesa ai që i detyron me forcë të rinjtë të lënë shtëpitë e tyre nga mizeria dhe varfëria ekstreme. Më pak fjalë, një pjesë e të rinjve kanë zgjedhur azilin si mënyrën e tyre të jetesës. Azili ka shkatërruar rininë shqiptare.

Shqipëria vuan nga një papunësi të dukshme, për këtë arsye të rinjtë me shkollë dhe pa shkollë kanë përfunduar në rrugët e kriminalitetit, emigracionit, call center-it etj. Arsimi i zgjatur i të rinjve nuk ju garanton nëse një ditë do të punojnë në profesionet e tyre, të cilët kanë derdhur shumë shpenzime dhe djersë për të përfunduar universitetin. Vendi ynë është në krizë të përgjithshme, nuk ka punë as për atë më shumë të arsimuarin dhe as për atë më pak të arsimuarin. Madje, edhe ata pak që janë të punësuar janë të pa kënaqur, sa për të përballuar jetën e tyre detyrohen të punojnë orë shtesë, krahas punës së përditshme që bëjnë. Në mënyrë të veçantë, frytet e ndryshimit zgjerohen nga kapacitetet e të rinjve, që janë të mbushura me dije më shumë nga kokat e atyre që drejtojnë vendin, duke zënë një karrige për të fituar padrejtësisht para me grushta.

Të rinjtë më shumë se kurrë duhet të jenë tok bashkë, optimistë dhe me plot energji. Asnjë betejë nuk mund të fitohet pa luftuar dhe pa u bashkuar. Edhe kështjellat më të mëdha që ka njohur historia kanë dashur shumë njerëz bashkë për tu ndërtuar. Zotërinj nuk godet njeri me vezë dhe pambuk kot, në mënyrë të ndjeshme duam të luftojmë korrupsionin, padrejtësitë, dhe papunësinë. Fatmirësisht, ende ka të rinj dhe të reja që vazhdojnë të luftojnë për këtë qëllim. Asnjë burrë shteti nuk mund të ndali dëshirën e të rinjve për të ndryshuar. Në qoftë se arrijmë të ndryshojmë rrethanat në të cilat jetojmë, kjo i detyrohet faktit se ne jemi relativisht të lirë.